Uşak Üniversitesi Rektörü ve TÜBA Asli Üyesi Prof. Dr. Ekrem Savaş, İstanbul Rabi Medresesinde, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) konferansları kapsamında, farklı üniversitelerden öğretim üyelerinin ve öğrencilerin katıldığı, “İslam Bilim Tarihi İçerisinde Matematikçiler” konulu konferans gerçekleştirdi.

Prof. Dr. Savaş, Müslümanların, özellikle Türklerin, İslam kültür dünyasının bilim tarihindeki yerini, ya çok az bildiklerini ya da hiç bilmediklerini kaydederek, “Müslümanların tarih sahnesine çıkışlarının ilk yirmi yılı içinde, önce Romalıların daha sonra Bizanslıların elinde bulunan Suriye ve Mısır’daki kültür merkezlerini ele geçirerek, bilim kapılarının Müslümanlar için ilk kez açılmış olduğunu” söyledi.

Savaş: “Cebirden Kimyaya Bu Coğrafyada Ortaya Çıktı”                           

Bilim insanlarından örnekler veren Prof. Dr. Savaş, Cabir Bin Hayyan’ın kimyayı kantitatif ve kalitatif prensiplere dayanan bir bilim olarak kurduğunu ve bunun daha iyi bir düzeye ulaşması için bin yıl beklendiğini kaydetti. Dokuzuncu yüzyılın başında Halife el Memun zamanında, hem Bağdat’ta hem de Suriye’de iki adet gözlem evinin kurulduğunu, ekvatorun uzunluğunu yaklaşık olarak kırk bin kilometre olarak hesaplandığını belirten Prof. Dr. Savaş, Memun zamanında üç tane cebir kitabı yazıldığını, dünya haritasının çizildiğini ve bir coğrafya kitabının yazıldığını da sözlerine ekledi.

Dünya Ekseni Çalışmaları

Müslüman bilim insanlarının, onuncu yüzyılda yer küre ekseni eğiliminde bir değişiklilik olup olmadığını düşündüklerini aktaran Rektör Savaş, “Bunun için Tahran’da bir gözlem evi kurdular ve dünya ekseninin devamlı olarak azaldığını gösterdiler. Gök mekaniği, aynı sonucu ondokuzuncu yüzyılda gördü. Küresel ve düzlem geometrisini, onüçüncü yüzyılda astronominin bir kolu olmaktan kurtaran ilk kişi NasîrüddinTûsî’dir. Bu başarı matematik tarihinde 1900 yılına kadar, onbeşinci yüzyılda yaşayan Alman Johannes Regiommontanus’un adını taşıyordu. Gerçek ancak Nasîrüddin Tûsî’nin kitabının Rum kökenli Dışişleri Bakanı İskender Karateodori Paşa tarafından, 1891 yılında Fransızca’ya tercüme edilmesiyle ortaya çıktı.”dedi.

Bilime katkı sunan birçok matematikçinin hayatından bahseden Prof. Dr. Savaş, soru ve cevabın ardından konferansını bitirdi.